معرفی کلیبر

شهرستان کلیبر با جمعیت 48837 و با مساحت 3597 کیلومترمربع در 60 کیلومتری شمال غرب اهر و 158 کیلومتری شمال شرق تبریز واقع شده است. کلیبر دارای آب و هوای معتدل کوهستانی است و سراسر پیرامون این شهر را جنگلهای تنک و مراتع پوشانیده است. شهر, به علت نزدیک بودن به قلعه بابک و قرار گرفتن در کانون ذخیره گاه زیست کره منطقه ارسباران, در دهه اخیر از نظر گردشگری توسعه چشمگیری یافته است.

 جاذبه های تاریخی, فرهنگی و گردشگری

قلعه بابک,قلعه پیغام, برج هشت ضلعی, عمارت تومانیانس, امامزاده شاه قاسم پیره لر(آبش احمد), پل شاه عباس, کاروان سرای شاه عباسی, مسجد جامع, حمام قدیمی, قلعه آغویه, برج شجاعی, برج حمید, پل قدیمی, گورستان و مقبره تاریخی آس قدیم, امامزاده روستای اوزی انصاری, امامزاده کلیبر, قلعه کندی

 جاذبه های طبیعی

جنگل های ارسباران, پارک جنگلی قلعه درسی, پارک جنگلی مکیدی, آبگرم متعلق (موتاللو), آبگرم قلعه کندی, ییلاق قره قیه, آبشار گلوسنگ, حاشیه رود کلیبر چای

 محصولات و صنایع دستی کلیبر

ورنی بافی, حجاری روی سنگ, زغال اخته


رود ارس

رود ارس, رودخانه‌ای پرآب و خروشان است که از منطقه آرپا چای در آناتولی ترکیه سرچشمه می‌گیرد. این رودخانه از مرز ترکیه, نخجوان, جلفا و ارمنستان گذشته و پس از گذر از مرز ایران و وارد جمهوری آذربایجان شده و به رودخانه کورا می‌ریزد. رودخانه ارس در سال ۱۸۱۳ میلادی در پی عهدنامه گلستان به عنوان مرز ایران و روسیه انتخاب و تمامی مناطق شمال این رود از ایران جدا و به خاک روسیه افزوده شد. بعدها ایران و اتحاد شوروی با هم سدی در ناحیه پلدشت به نام سد ارس بنا کردند. سد خداآفرین و سد قیزقعله‌سی به صورت مشترک با ارمنستان روی ارس احداث می‌شود. بر روی ارس تا کنون پنج پل ساخته شده‌است که عبارتند از: پل آهن جلفا, شوسه جلفا, پل پلدشت در شهرستان ماکو, پل خدا آفرین در قره داغ, پل نوردوز در مرز ارمنستان.

از داخل شهر کلیبر راهی به سمت جانانلو کشیده شده است که مردم و گردشگران از آن مسیر به سمت رود ارس و مرزهای آذربایجان و ارمنستان می روند.


پل خداآفرین

روى رودخانه ارس, دوپل تاریخى به فاصله‌اى اندک (100 متر) از یکدیگر بنا شده‌اند که به نام خداآفرین مشهورند. اولى منسوب به سده ششم هجرى (دوره سلجوقیان) است. طول آن 160 متر است (120 متر آن متعلق به ایران و 40 متر آن متعلق به جمهورى آذربایجان است) و داراى 15 تاق جناقى و هلالى با ابعاد نابرابر و غیرمشابه است. علت نابرابرى تاق‌ها , استقرار پایه تاق‌ها به صخره‌هاى طبیعى رودخانه ارس بوده است. مصالح ساختمانى این پل , سنگ‌هاى قلوه و لاشه در پایه‌‌ها و آجر در ساختمان‌ تاق‌ها و ملاط آن آهک و گچ است. پل خداآفرین در حدود 120 متر طول دارد و داراى ده تاق است. این پل منسوب به دوره صفوى است. مصالح ساختمانى آن سنگ تراشیده با ملاط گچ و آهک است.

پارک جنگلی قلعه دره سی

قلعه دره سی در 3 کیلومتری جنوب غربی شهرستان کلیبر و در جوار قلعه بابک قرار دارد. در این مکان علاوه بر سرسبزی و خرمی, وجود آبشارهای بلند بر زیبایی طبیعی قلعه دره سی افزوده است. قلعه دره سی در جنوب قلعه بابک واقع شده است و صعب العبورترین مسیرهای صعود به قلعه بابک را داراست. جشنواره زغال اخته با هدف معرفی جاذبه های گردشگری منطقه ارسباران, از جمله جشن هایی است که در منطقه نمونه گردشگری قلعه دره سی شهرستان کلیبر برگزار میشود. همچنین امکاناتی از جمله هتل, اتاقکهای پیش ساخته, چادر, سرویس بهداستی, آب و برق و تلفن ایجاد شده است.

آبشار گلوسنگ

این آبشار در روستای گلوسنگ در 5 کیلومتری شهرستان کلیبر واقع شده است. غیر از آبشار اصلی آبشارها و نهرهای دیگری نیز جاریست که به منطقه زیبائی دو چندان می دهد. روستای گلو سنگ در میان چندین کوه و در میان دره قرار گرفته است.

پارک جنگلی مکیدی

پارک جنگلی مکیدی یا دره مکیدی (مکیدی دره سی) دره ای جنگلی و سرسبز ایست به مساحت تقریبی 50 هکتار در جنوب غربی شهرستان کلیبر در میان جنگلهای ارسباران و در 22 کیلومتری این شهرستان واقع شده است و روستای مکیدی نیز در این دره واقع شده است. پارک جنگلی حصار شده ای که در این دره ایجاد شده است, این مکان را مورد توجه گردشگران قرار داده است. گستره ی این پارک از قلعه درسی آغاز می شود و تا جنگلهای آینالو در کنار ارس ادامه می یابد.

جنگل های ارسباران

ارسباران صرف نظر از جاذبه های شکارگاهی, اقتصادی, اجتماعی و فرهنگی به دلیل وجود گونه های گیاهی و جانوری کمیاب, چشم اندازهای بکر و وسیع و شکنندگی و آسیب پذیری بالای خود در سالهای 1350 و 1352 شمسی ابتدا به عنوان منطقه ممنوعه و سپس منطقه حفاظت شده تحت حفاظت و نظارت اعلام شده و چندی پیش نیز به پارک ملی ارسباران ارتقا یافت. در پارک ملی ارسباران 220 گونه پرنده, 38 گونه خزنده, 5گونه دوزیست, 48 گونه پستاندار و 22 گونه ماهی شناخته شده است.منطقه ارسباران در سایه وجود زیستاگهای غنی یاد شده, زیستگاه پستانداران بزرگ نظیرکل و بز, گراز, خرس قهوه ای , گرگ و پلنگ می باشد.

عمارت تومانیانس

عمارت تومانیانس وینق نام اثری تاریخی به جای مانده از دوران قاجار است که در غرب روستای وینق بر فراز تپه‌ای سنگی قرار دارد. این بنا توسط درکیس تومانیانس ارمنی ساخته شده است. به همین دلیل ویژگی‌های یک اثر ایرانی، اسلامی را ندارد و به سبک عمارت های قرن نوزدهم اروپا و روسیه می‌باشد. عمارت تومانیانس کوشکی در دو طبقه با 6 برج و ایوانی سرتاسری است. بنایی با قدمت یک قرن که در سال‌های اخیر در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این عمارت سیستم گرمایشی جالبی دارد بدین گونه که لوله‌هایی سفالی در میان دیوارهای عمارت تعبیه شده است که آب گرم در آن‌ها جریان داشته و بدین ترتیب گرمای اتاق‌ها و سایر قسمت‌های عمارت تأمین می‌شود. عمارت تومانیانس وینق با آثار تاریخی مجاورش نظیر قلعه بابک و برج فرخی می‌تواند به عنوان یکی از محورهای گردشگری تاریخی آذربایجان معرفی شود.

پل شجاعی

این پل در نزدیکی کفشن ایوی شهر کلیبر قرار دارد و یادگاری از دوران صفویه است. پل شجاعی یکی از مشهورترین و زیباترین پل های قره داغ است. تا سال 76 قسمت راست این پل شکسته بود و به همین علت به آن سینیخ کورپی (پل شکسته) گفته می شود.

کاروان سرای شاه عباسی

این کاروان سرا در پنج کیلومتری راه جانانلو – کلیبر قرار دارد و از دو سالن تشکیل شده است. قدمتش به دوران صفوی می رسد و در محوطه آن بقایای قبل از دوران صفوی هم وجود دارد.

قلعه پیغام

این قلعه در 10 کیلومتری جنوب کلیبر و بالای کوه قرار دارد. سه طرف این کوه پرتگاه است و رود بزرگ کلیبر از پای این کوه می گذرد. مصالح و معماری این برج مشابه قلعه بابک و آوارسین است. این قلعه بر تمامی راه های ورودی و خروجی شهر تسلط داشته و تنها راه قدیم و جدید از کنار آن می گذرد. همان طور که از اسم این قلعه پیداست وظیفه آن نگهبانی در درب ورودی شهر باستانی بذ یا کلیبر کنونی بوده است. معماری قلعه و سنگ لاشه به کار رفته در آن و نیز سفال های به دست آمده از محل نشان می دهد که این قلعه از استحکامات دوره پیش از اسلام به ویژه اشکانیان بوده است. از ساختمانهای قلعه و دیوار آن آثار کمی باقی مانده و حفاران و دزدان آثار باستانی همه چیز را تخریب کرده اند. قلعه پیغام شهرستان کلیبر با قدمت تاریخی پیش از اسلام و دوره های اشکانی و ساسانی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید ه است.

قلعه بابک

قلعه بابک یا دژ بابک, در بالای کوهی به بلندای 2300 متر, نزذیک به 8 کیلومتری شهر کلیبر بنا شده است. دژ در زمان ساسانیان ساخته شده ولی نام خود را از نام بابک خرمدین, رهبر مبارزان با خلفای عرب در سال 893 میلادی, گرفته است. دامنه های پایین دستی قلعه بخشی از جنگلهای ارسباران هستند, که به علت نزدیکی به مقر اداره محیط بانی در شهر, دست نخورده باقی مانده اند. زیبایی های طبیعی و ویژگی های تاریخی دژ بابک هر ساله علاقه مندان زیادی را رهسپار این منطقه می کند.